Pani praca doradcy zawodowego wymaga codziennych kontaktów z klientami. Z pewnością spotyka Pani w pracy wielu ciekawych ludzi. Czy jest jakaś historia, która szczególnie utkwiła Pani w pamięci?

Historia, która zapadła mi w pamięć? Kilka lat temu świadczyłam doradztwo zawodowe dla osób, które zamierzały podjąć własną działalność gospodarczą. Ludzie z pasjami, własnymi pomysłami, otwarci na nowości, poszukujący swojej drogi zawodowej. Siedząc przy biurku, dostrzegłam wchodzącego do biura Pana. Niby nic dziwnego, dzień jak każdy inny. Tyle że Pan był nietypowy i nietradycyjny, a mianowicie na jednym oku miał czarną przepaskę, a przy boku przypasaną szablę. Początkowo ta sytuacja mnie wystraszyła, ale zachowując zimną krew przyjęłam Pana. Okazało się, że Pan przyszedł podzielić się swoimi pomysłami i poprosić o ich weryfikację. Zamierzał otworzyć własną firmę, branża: kowalstwo artystyczne, a „gadżety”, które miał na sobie były dziełem jego własnej pracy, którą chciał się „pochwalić”.

Jak widać warto być kreatywnym. Ale mimo to warto szukać pomocy u doradcy zawodowego? Kim właściwie jest doradca zawodowy?

Doradca zawodowy to osoba, której praca polega na udzielaniu odbiorcy potrzebnej informacji z zakresu rynku pracy, poszukiwanie wspólnych rozwiązań, wsparcie w podejmowanych decyzjach i towarzyszenie w realizowanych działaniach. To cały pakiet działań, które zmierzają do kompleksowego przygotowania klienta, do wejścia na rynek pracy i efektywnego funkcjonowania na nim.

Na czym polega ta pomoc?

Spotkania z doradcą zawodowym zwiększają szansę uczestnika spotkania na lepsze dostosowanie do nowych sytuacji edukacyjno-zawodowych oraz społecznych. Doradca zawodowy pomaga uczestnikowi spotkań odkryć własne, często nie odkryte dotychczas zainteresowania, mocne strony i predyspozycje zawodowe, możliwe do wykorzystania w dalszych wyborach. Wskazuje możliwości i kierunki, w których powyższe atuty uczestnik mógłby wykorzystać. Wspiera w podejmowaniu samodzielnych decyzji, aby wybory były jak najlepsze z punktu widzenia dostosowania zawodowego i społecznego.

To bardzo odpowiedzialne zadanie wymagające dogłębnego poznania klienta, ale również szerszego kontekstu.

Doradca zawodowy dysponuje również wiedzą z rynku pracy, którą dzieli się z uczestnikami w ramach konsultacji indywidualnych lub warsztatów grupowych. Dzięki temu klient poznaje: własne możliwości funkcjonowania na rynku pracy, metody i sposoby poszukiwania pracy oraz funkcjonowania na rynku. Ma możliwość przygotowania profesjonalnych dokumentów aplikacyjnych zgodnie z wytycznymi zgłaszanymi przez pracodawców, poznaje techniki autoprezentacji i prowadzenia skutecznej rozmowy z przyszłym pracodawcą. Tym samym uczestnik spotkania otrzymuje wsparcie, wzmocnienie motywacyjne, poczucie „przydatności zawodowej”. Ponadto ma możliwość wymiany doświadczeń wspólnie z grupą w trakcie zajęć warsztatowych, co dodatkowo wzmacnia poczucie samooceny, powoduje otwarcie się na grupę, wpływa na komunikację.

Kto może zostać doradcą zawodowym? Jakie warunki formalne trzeba spełnić by wykonywać ten zawód?

Formalnie doradcą zawodowym może zostać osoba, która ukończyła studia magisterskie lub studia podyplomowe z zakresu doradztwa zawodowego, uzupełniające wykształcenie. Na rynku pracy pojawia się szeroka oferta szkoleń i kursów skierowanych do doradców zawodowych, które dodatkowo poszerzają wachlarz kwalifikacji zawodowych doradcy. Zwiększają one szanse na zatrudnienie u pracodawców, w zależności od specyfiki branży i sektora.

Czy jakieś cechy predysponują do tego zawodu?

Z punktu widzenia specyfiki stanowiska pracy, tj. rodzaju świadczonej pomocy i wsparcia oraz różnych grup docelowych, uważam że doradcą zawodowym może zostać osoba przede wszystkim posiadająca określone predyspozycje osobowościowe. Istotne są: umiejętności komunikacyjne, w tym: umiejętność słuchania, umiejętność tworzenia atmosfery zaufania, umiejętność nawiązywania pozytywnych relacji z ludźmi, rozumienie innych – odczuć, zachowań, emocji, chęć dzielenia się posiadaną wiedzą i informacjami, chęć pomagania i wspierania oraz nie uprzedzanie się do ludzi.

Jak Pani ocenia, czy to łatwy zawód, łatwa praca?

Uważam, że praca doradcy zawodowego to nieustanny proces uczenia się. Lubię ludzi, lubię słuchać ich historii, z których sama się uczę i wyciągam wnioski. Każda z historii jest inna, ale nie mniej ważna dla mojego rozmówcy, a przy tym i dla mnie. Dla rozmówcy – bo ukształtowała jego wnętrze i często dokonywane wybory. Dla mnie – bo pozwala mi popatrzeć na życie, na ludzi z ich perspektywy, poznać ich zdanie, ich sposób myślenia. A to również kształtuje i mnie samą.

Na jakiej zasadzie ocenia się predyspozycje zawodowe danej osoby? Jak przebiega standardowe doradztwo zawodowe – jaki jest scenariusz spotkania?

Pierwszą i zasadniczą częścią spotkania jest rozmowa doradcza, która składa się z kilku etapów. Na początku klient stara się zdefiniować i nazwać swój problem. Kolejno z jednej i drugiej strony, dokonuje się określenia celu porady, następnie podejmuje próbę poszukiwania rozwiązań i alternatyw. W końcowej fazie dokonuję podsumowania spotkania oraz oceny postępów.

Jakie narzędzia i metody stosuje się przy takiej ocenie?

Oczywiste jest, iż w trakcie rozmowy, która często ma charakter kilkuetapowy, doradcy zawodowi wykorzystują ankiety i testy zawodoznawcze. Ankiety i testy, stanowią źródło informacji o predyspozycjach osobowościowych, potencjale uczestnika i jego mocnych stronach. Analizowane i omawiane w trakcie konsultacji z doradcą zawodowym, mogą stanowić jeden z istotnych elementów, w drodze dalszych wyborów dokonywanych przez uczestnika.

Jakie osoby najczęściej korzystają z doradztwa?

Świadomość społeczeństwa, iż można korzystać z różnych dostępnych źródeł wiedzy i informacji pojawiających się na rynku pracy, jest coraz większa. Powoduje to między innymi, że z usług doradcy zawodowego korzystają coraz częściej osoby w różnym wieku, o różnym poziomie wykształcenia i sytuacji zawodowej, np. osoby poszukujące pracy lub osoby posiadające zatrudnienie, jednak deklarujące chęć zmian dotychczasowego funkcjonowania zawodowego.

Czy poszczególne grupy wiekowe borykają się z podobnymi problemami?

Nie można przypisać konkretnych „problemów” do określonych grup wiekowych. Każdy z klientów doradcy zawodowego ma inny „rodzaj” problemu, przychodzi na konsultację, po pomoc i wsparcie z czym innym. Do doradcy zawodowego trafiają zarówno osoby w wieku szkolnym – uczniowie, podejmujący swe pierwsze decyzje edukacyjne, zawodowe, jak również osoby powyżej 50 roku życia, które posiadają wieloletnie doświadczenia zawodowe. Każda z tych grup wiekowych znalazła się w punkcie, w którym musi wybrać, zdecydować po raz pierwszy lub kolejny w swoim życiu.

Czy w związku z tak zróżnicowaną grupą klientów zadania doradcy również są zmieniają?

Rolą doradcy zawodowego w powyższych przypadkach jest pomoc i wsparcie w określeniu celu zawodowego i edukacyjnego, wyborze zawodu lub szkolenia. Odnosi się to głównie do osób, które posiadają ograniczoną wiedzę związaną z możliwościami rynku pracy. Również, gdy osoba posiada ograniczone doświadczenia związane z poszukiwaniem pracy i w związku z powyższym nie potrafi samodzielnie dokonać trafnych wyborów zawodowo-edukacyjnych. Albo też, gdy uprzednie wybory edukacyjno-zawodowe nie przyniosły zamierzonego efektu i nie spełniły oczekiwań, co wiąże się z dokonaniem ponownych – tym razem trafnych – decyzji.